Izvor: Kallxo (Tekst je izvorno preveden sa albanskog, osim naslova koji je adaptiran)
Ličnost Džafera Deve kao političke ličnosti javlja se posle nemačke okupacije dela Kosova, 1941. godine. Do tada je bio uspešan mitrovački preduzetnik. Istoričar Jusuf Budžovi (Buxhovi) je u intervjuu za emisiju „KallxoPernime” rekao da je Deva bio saradnik Nemaca i imao kontakte sa visokim nemačkim političkim i vojnim činovima.
Prema njegovim rečima, Deva je verovao da će jaka Nemačka vratiti kredibilitet albanskom pitanju, ali je rekao da nema dokaza da je Deva umešan ili da je dao naređenje da se ubijaju Jevreji.
Nakon nemačke okupacije, Mitrovica je uključena u Banovinu Drajne fašističke Srbije, sa sedištem u Užicu. Zamenik guvernera ove Banovine bio je Albanac, a Deva, prema Budžoviju, nije bila direktno uključen u njenu banovinsku upravu, kojom je direktno upravljala nemačka vojska.
Budžovi je rekao da je u toj Banovini, gde je bio i nemački deo Kosova, bilo preko 300 Jevreja.
Postoje beleške da je Kosta Pećanac u sklopu četničkih snaga deportovao 200 i više Jevreja.
„Albanski zamenik guvernera (Banovine) za delove Mitrovice i Novog Pazara nije dozvolio deportaciju nijednog Jevreja, izgleda da je to bio uticaj Džafera Deve“, rekao je Budžovi.
Dalje, prema njegovim rečima, žandarmerija regiona Mitrovice sukobila se sa snagama Pećanca braneći jevrejske porodice.
„Dakle, Džafer Deva, ne samo da nije dozvolio infiltraciju i progon Jevreja, već ih je i zaštitio. Ovo su istorijske činjenice“, rekao je on.
Prema njegovim rečima, Deva je emigrirao u Ameriku šezdesetih godina prošlog veka i bio zaposlen na jevrejskom univerzitetu u Kaliforniji i tamo je bio do svoje smrti.
Da je Deva bio takav, ne bi dobio ni američki azil.
„Vizentalova komisija ga nijednog trenutka nije uvrstila ni na jednu listu“, izjavio je Budžovi u emisiji „KallxoPernime“.
Tokom ove nedelje izbila je debata u vezi sa planovima Ministarstva kulture za restauraciju kuće Džafera Deve u Mitrovici. Nemački ambasador u Prištini, Jorn Rode je kroz reakciju na Tviteru izrazio svoju zabrinutost zbog planova za restauraciju kuće Džafera Deve. Prema Rodeu, Deva je bio saučesnik nemačkih nacista.
Šta se dešavalo prethodnih dana, ali i šta 2014, podsetite se u:
Čeku: Ne odustajemo od restauracije kuće Džafera Deve, iz Srbije krenuo lažni narativ
Veler: Nerazumne reakcije na restauraciju kuće Džafera Deve
UNDP i Evropska Unija obustavili projekat restauracije kuće Džafera Deve
Hajrula Čeku o kući Džafera Deve: Ne radimo istorijski revizionizam, izvor nepotrebne buke Srbija
Fon Kramon o Džaferu Devi: Ne sme da se desi pranje istorije o poznatom nacističkom kolaboracionisti
Pacoli: Deva štitio Jevreje; lavina negativnih rekacija na objavu nemačkog ambasadora
Enver Robeli za Džafera Devu: On nije patriota, on je plaćenik fašista
Nemački ambasador o restauraciji kuće Džafera Deve: Kultura sećanja na pogrešan način
EU i UNDP zabrinuti zbog kontroverzi oko kuće Džafera Deve i rade na alternativama
Slučaj kuće Džafera Deve – Кulturno nasleđe Mitrovice kao pokretačka sila dijaloga među zajednicama
Kulturni centar „Redžep Mitrovica“ nosi naziv po saradniku nacista, ili albanskom heroju?
Preuzimanje i objavljivanje tekstova sa portala KoSSev nije dozvoljeno bez navođenja izvora. Hvala na poštovanju etike novinarske profesije.
