Izvor: Gazeta Express (Tekst je izvorno preveden sa albanskog)
Sporazum o uspostavljanju Asocijacije opština sa srpskom većinom jedno je od pitanja za koje se očekuje da će dovesti do zastoja u nastavku pregovora između Kosova i Srbije. Lider Pokreta Samoopredeljenje, Aljbin Kurti, tokom svog opozicionog delovanja, oštro se usprotivio takvom sporazumu, iako čak i sada, kao premijer, kaže da ne može da postoji jednonacionalno udruženje. U međuvremenu, Srbija se zalaže za uspostavljanje „Zajednice“, istovremeno pozivajući EU da poštuje i sprovodi briselske sporazume.
Gazeta Express je obezbedila dokument koji je, prema izvorima, izradila kancelarija komesara EU za dijalog Kosova i Srbije Miroslava Lajčaka, i koji navodi moguće opcije za određene tačke u vezi sa uspostavljanjem Asocijacije opština sa srpskom većinom. Ovaj dokument, pod nazivom „Moguće opcije u vezi sa uspostavljanjem Asocijacije srpskih većinskih opština“, poslat je Vladi Kosova, na čelu sa premijerom Aljbinom Kurtijem.
Dokument pruža mogućnosti kako dalje sa osnivanjem Asocijacije, uzimajući u obzir sva dešavanja koja su se dogodila i odluku Ustavnog suda Kosova u vezi sa Asocijacijom.
(I) Nadležnosti Asocijacije mogu biti detaljnije obuhvaćene kako bi obuhvatile sve teme u Zakonu o lokalnoj samoupravi. U statutu Asocijacije posebno treba da se ponovi uslovi za „proširene nadležnosti“ za opštine sa srpskom većinom koje su obuhvaćene Zakonom.
(ii) Nadležnosti Asocijacije treba da uključuju jasna ovlašćenja za uspostavljanje pet vrsta sporazuma o saradnji u vezi sa paragrafima 9 i 14 Zakona o međuopštinskoj saradnji. Trebalo bi dalje razmotriti zajedničku javnu instituciju, jer oblik ovog modela može da posluži kao glavni oblik saradnje unutar Udruženja.
(iii) Izbor između „posedovanja“ i „sprovođenja“ potpune revizije mogao bi da se izbegne uspostavljanjem drugačije konstrukcije. Asocijacija može da „izvrši“ potpunu reviziju nadležnosti opština članica za ekonomski razvoj, obrazovanje, zdravstvo i ruralno i urbano planiranje (kao i za „kulturna pitanja“ kao što je u zakonu o lokalnoj samoupravi, sve dok ima puni nadzor) nad politikama i aktivnostima centralnih vlasti i drugih opština u vezi sa njihovim politikama i aktivnostima u ovim oblastima“, navodi se u dokumentu, gde su navedene tri opcije.
Potpredsednik Asocijacije treba da bude iz nevećinske zajednice u okviru Asocijacije
Ovaj dokument takođe pruža mogućnosti za uspostavljanje organizacione strukture Asocijacije i upravljanje.
„Zakonom i statutom osnivanja Asocijacije mogli bi izričito da se obezbedi administrativno radno osoblje koje bi unutar zajednice odražavalo raznolikost stanovništva Asocijacije i čime bi takođe mogli da se izričito podrže osnovni ustavni principi jednakosti, nediskriminacije i pluralizma (ili koji ne bi izričito odstupali od trenutne ustavne zaštite manjina, uključujući onu predviđenu članom 62. Zakonom ili statutom kojim se uspostavlja Asocijacija takođe bi mogle da se prošire postojeće ustavne zaštite na opštinski nivo (član 62) za samu Asocijaciju, pa se može utvrditi da potpredsednika Asocijacije bira nevećinsko stanovništvo i daju mu iste odgovornosti koje on trenutno vrši odvojeno u opštinama „Potpredsednik Skupštine opštine Asocijacije“ (vidi član 62, Ustav Republike Kosova)“, navodi se između ostalog u ovom dokumentu.
Ako komandir policije u opštini, u okviru Asocijacije, pripada srpskoj zajednici, zamenik komandira mora da bude iz nesrpske manjine.
Između ostalog, u ovom dokumentu se navodi da se mora obezbediti da gde god u opštini u okviru Asocijacije postoji šef policije iz srpske zajednice, tada će zamenik šefa biti iz nesrpskih manjina.
U ovom delu, spominje se kako Briselski sporazum iz 2013. godine zahteva od četiri severna gradonačelnika da dostave spisak (srpskih) kandidata za regionalnog komandira policije kako bi se odrazila zastupljenost manjina, istovremeno naglašavajući da se Principi uopšte ne bave pitanjima od interesa nevećinskog stanovništva unutar Asocijacije.
U stvari, tačka 13 Principa uklanja deo tačke 9 Briselskog sporazuma, koji kaže da bi sastav Kosovske policije na severu trebalo da odražava etnički sastav četiri opštine (garancija za zastupljenost manjina).
Nije jasno zašto Sporazum o opštim principima nije obuhvatio takvu ključnu odredbu Briselskog sporazuma iz 2013. Ukidanje ovog razloga imalo bi smisla i verovatno bi pomoglo u otklanjanju nepoverenja koje je nastalo zbog Sporazuma o opštim principima.
Dalje, kada se govori o pravnim kapacitetima i članstvu, navodi se da Statut može dalje da razjasni da je Asocijacija entitet sa pravnim licima, koji mogu da formiraju druga tela (kao što je predviđeno Zakonom o međuopštinskoj saradnji) od kojih neka (npr. zajedničke javne institucije, zajedničko javno preduzeće) takođe mogu da formiraju pravno lice.
ii) Statut treba da jasno kaže da će bilo koja određena opština sa srpskom većinom imati pravo da bude član Asocijacije ako opština nije glasala da se povuče.
„Statut može da naznači to da većina Skupštine Asocijacije može da odobri članstvo u bilo kojoj drugoj opštini sa nesrpskom većinom.“
Dozvoljeno pravo Asocijaciji da komentariše zakone u Skupštini Kosova
Između ostalog, u dokumentu se navodi da Asocijacija treba omogućiti da komentariše važne zakone kroz postupke u Skupštini Kosova.
„Zakonodavne skupštine obično dozvoljavaju takve postupke od strane zainteresovanih strana, a posebno se očekuje da srpski poslanici podstiču takve postupke od strane Asocijacije.“
Ovaj dokument takođe donosi zaključak da „Briselski sporazum, Sporazum o opštim principima, sudske odluke i zakoni Kosova o lokalnoj samoupravi i međuopštinskoj saradnji, pružaju značajan prostor za razvoj statuta Asocijacije“. Rešenje bi zahtevalo neku vrstu kreativnosti, ali i dobru volju strana.
Asocijacija se može osnovati i bez statuta, u okviru postojećeg zakonskog okvira
Takođe se naglašava da će problematično pitanje biti tendencija svake opštine za „konačnom zakonskom nadležnošću“.
„Asocijacija formirana na ovaj način može da preduzima zajedničke združene aktivnosti sa mnogim paralelama sa propisima utvrđenim u kosovskom Zakonu o međuopštinskoj saradnji. Statutom se može priznati različitost i zastupljenost manjina u Asocijaciji“.
„Čak i bez statuta, Asocijacija se može stvoriti u okviru postojećeg zakona“, kaže se u delu zaključka.
Ceo dokument možete pogledati ispod.
Preuzimanje i objavljivanje tekstova sa portala KoSSev nije dozvoljeno bez navođenja izvora. Hvala na poštovanju etike novinarske profesije.
