"Asfaltiranje postojećeg puta u Dečanskoj klisuri, koji vodi do planina ove opštine i granice sa Crnom Gorom, sprečava manastir Dečani, jer jednim delom prolazi kroz specijalno zaštićeno područje" – izvestila je danas prištinska Koha. Mediji su preneli i izjavu gradonačelnika Dečana, Baškima Ramosaja, o tome da će "put biti izgrađen". Oglasilo se bratstvo manastira. Prema kosovskom zakonu o specijalnim zaštićenim zonama zabranjena je izgradnja tranzitnih puteva kroz zone oko najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika među kojima je i UNESCO-ov spomenik svetske kulturne baštine – manastir Visoki Dečani. Predstavnici EU i OEBS-a su uradili pravne analize i zaključili da bi izgradnja puta kroz ovu zonu bila otvoreno kršenje zakona. Reč je o zabranjenoj aktivnosti, koja ne zavisi ni od samog stava manastira – objašnjavaju iz Visokih Dečana. Podsećaju da je mešovita komisija koju čine predstavnici međunarodne zajednice, kosovskih ministarstava i SPC donela i odluku da izgradnja puta nije prihvatljiva, jer dugoročno ugrožava mir, prirodnu sredinu oko manastira i u potpunoj je suprotnosti sa svim standardima ne samo zakona, već i zaštite UNESCO spomenika. Zato je predložila tadašnjoj Vladi Kosova da se put radi van zaštićene zone, što je i prihvaćeno. Tadašnji premijer Hašim Tači zajedno sa gradonačelnicima Dečana i Plava 2014. izvršio je svečano otvaranje početka prve trase puta van ove zone, a kroz dolinu Loćanske Bistrice – navode dalje iz metohijskog manastira. "Inicijativa da se ova odluka Vlade Kosova poništi i krene u otvoreno kršenje zakona je zabrinjavajuća i dugoročno ugrožava sve građane na ovom prostoru. Manastir Visoki Dečani podržava i dalje gradnju puta prema Plavu, ali van granica zaštićene zone u skladu sa prvobitnom odlukom Vlade Kosova" – saopštavaju. Istovremeno podsećaju da opština Dečani dve godine odbija da registruje zemlju koja je potvrđena kao vlasništvo manastiru, a odlukama Vrhovnog i Ustavnog suda Kosova. "Nepoštovanje odluka najviših pravnih tela Kosova nanosi veliku štetu ne samo građanima opštine Dečani, već šalje veoma negativnu poruku celom svetu o odsustvu vladavine prava i poštovanja sopstvenih zakona i sudskih odluka" – zaključuju. Saopštenje manastira Visoki Dečani prenosimo u celosti.
Povodom vesti objavljene danas na KTV pod naslovom "Manastir Dečani sprečava izgradnju puta Plav-Dečani" prinudjeni smo da obavestimo javnost o činjenicama vezanim za ovaj put i izrazimo iskreno žaljenje zbog komentara koje je u javnosti izneo gradonačelnik Dečana Baškim Ramosaj.
Prema kosovskom Zakonu o specijalnim zaštićenim zonama koji se tiče očuvanja kulturne baštine zabranjena je izgradnja tranzitnih puteva kroz zone oko najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika među kojima je i UNESCO-ov spomenik svetske kulturne baštine srpski pravoslavni manastir Visoki Dečani. O ovom putu je raspravljano na Komisiji za implementaciju zaštićenih zona nekoliko puta do sada. Komisija koju čine najviši predstavnici kancelarije EU, OEBS-a, Ministarstva kulture, Ministarstva prostornog planiranja, kao i Srpske Pravoslavne Crkve još je pre nekoliko godina donela odluku da izgradnja puta nije prihvatljiva jer dugoročno ugrožava mir, prirodnu sredinu oko manastira i u potpunoj je suprotnosti sa svim standardima ne samo pomenutog zakona već i standardima zaštite UNESCO spomenika. Tranzitni put bi doveo do višestrukog povećanja saobraćaja (posebno teških vozila), buke, zagadjenja. Upravo zbog toga svuda u Evropi tranzitne saobraćajnice se uklanjaju iz neposredne okoline važnih kulturno-istorijskih spomenika. Zato je ova mešovita Komisija svojevremeno predložila da se put prema Plavu radi van zaštićene zone, što je i prihvaćeno od strane vlade Kosova, pa je tadašnji premijer Hašim Tači zajedno sa gradonačelnicima Dečana i Plava 2014. godine izvršio svečano otvaranje početka prve trase puta Dečani-Plav van zaštićene zone, kroz dolinu Loćanske Bistrice (tekst objavljen na portalu Kosovapress).
Inicijativa da se ova odluka vlade Kosova poništi i krene u otvoreno kršenje zakona je zabrinjavajuća i dugoročno ugrožava sve građane na ovom prostoru. Predstavnici EU i OEBS-a su već uradili svoje pravne analize gde su zaključili da bi izgradnja ovog puta neposredno pored manastira kroz zaštićenu zonu bila otvoreno kršenje zakona jer je reč o zabranjenoj aktivnosti, koja ne zavisi ni od samog stava manastira. Zato je bespredmetno i štetno vršiti pritisak na manastir, već je potrebno da se opština fokusira na poštovanje zakona koji je izglasala Skupština Kosova i koji je važan za vladavinu prava i budućnost svih građana.
Pored pokušaja da se prekrši ovaj zakon i direktno ugrozi jedan od najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika, treba pomenuti da opština Dečani već dve godine odbija da registruje zemlju koja je potvrđena kao vlasništvo manastira Visoki Dečani odlukama Vrhovnog i Ustavnog suda Kosova. Nepoštovanje odluka najviših pravnih tela Kosova nanosi veliku štetu ne samo građanima opštine Dečani, već šalje veoma negativnu poruku celom svetu o odsustvu vladavine prava i poštovanja sopstvenih zakona i sudskih odluka.
Manastir Visoki Dečani podržava i dalje gradnju puta prema Plavu ali van granica zaštićene zone u skladu sa prvobitnom odlukom vlade Kosova. Istovremeno manastir očekuje da se manastirska zemlja unese u katastar i da opština Dečani prestane sa upornim pritiscima koji ugrožavaju bezbednosnu situaciju u opštini Dečani. Put pored manastira koji vodi u dečansku klisuru je put lokalnog karaktera i svakodnevno ga koriste gradjani, posebno deca i starije osobe radi šetnje i rekreacije. Pretvaranje ovog puta u prometni put koji bi postao glavni ulaz na Kosovo iz pravca Crne Gore ugrozio bi pre svega same gradjane Dečana kao i sam manastir. Zato je važno da se put prema Plavu gradi po trasi koja je odredjena odlukom kosovske vlade 2014. godine, a da put pored manastira ostane rekreativnog karaktera, kao oaza mira i očuvanja prirodnog ambijenta.
Preuzimanje i objavljivanje tekstova sa portala KoSSev nije dozvoljeno bez navođenja izvora. Hvala na poštovanju etike novinarske profesije.
