Stogodišnjica od Prvog svetskog rata, povodom primirja potpisanog 11. novembra 1918. između Francuske i Nemačke obeležava se širom Evrope i sveta. Centralna proslava je u Parizu, Trijumfalna kapija je u ovim trenucima mesto centralne komemoracije. Na ceremoniji učestvuje, kako agencije javljaju, oko 70 šefova država i vlada, među kojima i predsednici Srbije Aleksandar Vučić i Kosova – Hašim Tači.
Juče su francuski predsednik Emanuel Makron i nemačka kancelarka Angela Merkel posetili grad Kompijenj u severnoj Francuskoj i potpisali knjigu sećanja u vagonu koji je identičan onom u kome je 11. novembra 1918. potpisano primirje.
Odavanje počasti francuskim i nemačkim vojnicima na pravoslavnom groblju u Prištini
Dva bivša neprijatelja – Francuska i Nemačka, osim slike zajedništva iz Pariza, poruku o svom savezništvu na stogodišnjicu Velikog rata, šalju i sa pravoslavnog groblja u Prištini.
U 11:45 na njemu će se održati vojna ceremonija u čast palih francuskih i nemačkih vojnika tokom borbi na Istočnom frontu.
„Kao i prethodnih godina, ceremonija se organizuje u saradnji francuske i nemačke ambasade na Kosovu, simbolizujući francusko-nemačko prijateljstvo, koje predstavlja jak simbol za pomirenje za Balkan, ali i svedoči i o patnji sa kojom su ljudi bili suočeni u užasima rata,“ navodi se u saopštenju francuske ambasade u Prištini ranije ove nedelje u najavi događaja.
Pravoslavno groblje nalazi se u blizini današnje baze KFOR-a „Film City“. Francuski i nemački vojnici deo su zajedničkog vojnog kontigenta KFOR, i na Kosovu i Metohiji bili su od završetka bombardovanja tadašnje SR Jugoslavile – juna 1999.
Oko 40 hiljada srpskog stanovništva od 1999. ne živi više u Prištini.
Srpski narod na strani saveznika – 1.100.000 žrtava
Iako je broj žrtava predmet brojnih rasprava, računa se da je u Prvom svetskom ratu stradalo preko 15 miliona, sa 22 miliona ranjenih; među njima skoro 9 miliona vojnih žrtava i oko 6,6 miliona ranjenih. Sile Antante su izgubile više od 5 miliona vojnika a Centralne sile više od 3 miliona.
U Velikom ratu srpski narod imao je 1.100.000 žrtava – oko 450.000 stradalih vojnika i 650.000 civila. Prema podacima Konferencije mira u Parizu 1919. godine, cifra je još viša – izgubila je 1.247.435 ljudi, odnosno 28 procenata celokupnog broja stanovnika i 62 procenta muškog stanovništva između 18 i 55 godina.Srbija je izgubila za četiri godine polovinu svoje muške populacije i smatra se evropskom državom sa najvećim ljudskim gubicima – shodno broju stanovnika i vojnika. Iako sa teškim gubicima, ovaj period je jedan od najponosnijih perioda istorije srpskog naroda. Vodio je rat za oslobođenje, na strani savezničkih snaga i pokazao vanrednu hrabrost i junaštvo, posebno u čuvenom proboju Solunskog fronta, nakon čega je ubrzo rat i završen.
Savezničke snage su činile Francuska, Velika Britanija, Japan, Italija, SAD, Rusija, Srbija, Belgija, Crna Gora, Rijadski emirat, Portugal, Rumunija, Kraljevina Hidžaz, Grčka, Kina, Tajland, Brazil, Albanija i Jermenija.
Na suprotnoj strani – Nemačko carstvo, Austro-ugarska, Osmansko carstvo i Kraljevina Bugarska.
Danas u bivšim jugoslovenskim republikama postoje različita tumačenja istorije. Dok srpski istoričari smatraju da je srpski narod, odnosno Srbija odigrala „misionarsku ulogu“ 1918. godine kada je oslobodila sav srpski narod i ostale južnoslovenske narode na Balkanu i ujedinila ih u zajedničku državu, iz drugih krajeva bivše Jugoslavije ulogu Srbije 1918. vide kao „okupatorsku i osvajačku“, a ne kao „oslobodilačku i ujediniteljsku“. Više o tome čitajte u današnjem tekstu na sajtu B92 „Ceo svet o primirju, a ‘dojučerašnja braća protiv Srbije'“
Tokom Prvog svetskog rata, nakon poraza i povlačenja srpske vojske u jesen 1915. godine, austrougarske jedinice su okupirale severni deo Kosova, a bugarske južni (Prizren, Priština, Kačanik, Uroševac, Gnjilane).
Austrougarske okupacione snage, a u početku i Bugari, su od strane albanskog stanovništva na Kosovu bili dočekani kao oslobodioci.
Austrougarske vlasti su otvarale škole na albanskom jeziku, dok su Bugari zaveli okrutan okupacioni sistem.
Posle proboja Solunskog fronta 1918. godine, KiM su u oktobru zauzele jedinice srpske 2. armije, i područje nešto kasnije ulazi u sastav novostvorene Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Preuzimanje i objavljivanje tekstova sa portala KoSSev nije dozvoljeno bez navođenja izvora. Hvala na poštovanju etike novinarske profesije.
