Kosovske vlasti grade put do zapaljenih i napuštenih albanskih kuća, čija je rekonstrukcija nedavno započela u okviru najavljenog programa povratka Albanaca u naseljima Brđani i Mikronaselje. Međutim, put prolazi preko sada izoranog starog gradskog groblja, čiji bi spomenici mogli biti stari nekoliko stotina godina. Parcela pripada SPC. Ona će narednih dana pokrenuti pitanje zaštite. Kosovska policija sutra ujutru izaći će na teren da utvrdi stanje. Predsedavajući SO Severna Mitrovica učiniće isto i daće izjavu za medije.
Kosovska vlada nedavno je, preko opštine Severna Mitrovica, pokrenula projekat povratka albanskog stanovništva na Sever. Planirano je da kuće koje su tokom rata zapaljene i napuštene – sada budu obnovljene.
Do pojedinih kuća, u ovim naseljima, putnom infrastrukturom fizički više nije moguće prići, te je opština, odnosno kosovska vlada započela i izgradnju puta.
Put se gradi u neposrednoj blizini, odnosno ispod crkve Svetog Dimitrija. Danas smo zatekli tri radnika, kao i tešku mehanizaciju, odnosno dva kamiona i jedan bager.
Oni su sa kamionima i bagerom raščišćavali rastinje i oslobađali deonicu koja vodi do oštećenih kuća.
Radnici albanske nacionalnosti su nam potvrdili da se tu gradi put.
Međutim, u izrovanom rastinju, na nekoliko mesta, pomaljaju se kameni nadgrobni spomenici, kao i ostaci ljudskih kostiju.
Ukoliko se ovaj put bude završio, on će proći starim gradskim grobljem, na koje su i sami Mitrovčani prethodnih godina gotovo i zaboravili, iako je u pitanju, ne samo verski, već istorijski, ali i umetnički artefakt.
Staro suvodolsko groblje je gradsko groblje u Kosovskoj Mitrovici na kojem je poslednja sahrana obavljena pedesetih godina prošlog veka (1953). Prema preliminarnim procenama, na groblju ima spomenika starih nekoliko stotina godina godina.
Da bi to moglo biti tako, ukazuje i profesorica na Filološkom fakultetu prištinskog univerziteta u Kosovskoj Mitrovici, Mitra Reljić. Ona se decenijama bavi proučavanjem srpskih grobalja na Kosovu i u Metohiji.
„Znam da su to spomenici istog tipa kao sa srednjovekovne nekropolje u Gornjoj Brnjici, koju su obradili pokojni Milan Ivanović i dr Dragan Đukić. Sa svojom monogorafijom o ovoj nekropolji, to je najbolje obrađena studija o srednjevekovnim nadgrobnim spomenicima“, kazala je Reljić za KoSSev.
Reljić takođe ukazuje i na to da je za Suvodolsko grobje karakteristično i to što je svaki nadgrobni spomenik različit, i da osim urezanog krsta, oni nemaju natpise, kao što je to karakteristika spomenika novijeg datuma – 19. vek.
„Prema svojoj izradi, svaki je drugačiji“, dodaje Reljić.
Upravo je ona i prva alarmirala deo javnosti na novo skrnavljenje ovog groblja, s obzirom na to da je groblje i pre izgradnje ovog puta, već bilo i oštećeno i nekonzervirano, zaboravljeno zubom vremena.
Groblje se nalazi na zemljištu koje pripada SPC. U pitanju je parcela od oko 30 ari, a što je, kako KoSSev nezvanično saznaje, zavedeno i u srpskom i u kosovskom katastru.
Okolne kuće bi mogle da budu podignute na delu ove crkvene parcele.
Kako saznajemo, Crkva će ovih dana u katastru proveriti stanje i pokrenuti pitanje i provere i zaštite.
Povodom ovog slučaja, obratili smo se i Kosovskoj policiji, iz koje su nam kazali da oni, radnicima koji izvode ove radove, nisu pružali asistenciju, da ne asistiraju na ovom slučaju, naglasivši da ovo nije pitanje za njih već za opštinu.
„Policija nema nikakvu informaciju o tome, gradi se, ali to nije naš slučaj, to je pitanje za opštinu“, kazao je zamenik komandira za region Sever, Veton Eljšani.
Na naše podsećanje da se put gradi kroz staro groblje na kojem se nalaze stari spomenici, Eljšani je poručio da će pripadnici KP ustra ujutru izaći na teren.
„Sutra ujutru će policija izaći na teren i proceniti da li tu ima slučaja za nas“, kazao je Eljšani.
Od opštine Severna Mitrovica, tokom današnjeg dana, nismo uspeli da dobijemo odgovor. Međutim, večeras predsedavajući SO Severna Mitrovica Nedžad Ugljanin kazao nam je da on nije imao nikakva saznanja o bilo kakvim radovima na izgradnji puta. Saznavši od nas da se put gradi preko starog groblja, bio je neprijatno iznenađen, rekavši odmah da će sutra ujutru izaći na teren i da će, potom dati izjavu za medije.
Preuzimanje i objavljivanje tekstova sa portala KoSSev nije dozvoljeno bez navođenja izvora. Hvala na poštovanju etike novinarske profesije.