Na oko 150 metara od ulaska u spomen kompleks na Gazimestanu u toku su građevinski radovi. Sa leve stane pristupnog puta je nasuta i betonirana podloga, a gradilište nije označeno imenom investitora, niti izvođača radova.
Ekipa RTV Kim je na licu mesta zatekla kamione – mešalice sa betonom i desetak radnika.
Dok je RTV Kim sa vrha obližnjeg spomenika kosovskim junacima snimao radove, stariji neimenovani posetilac kompleksa je na pitanje „Kako vam izgleda to što grade ovde?“, kratko odgovorio:
„Njihova država, može im se“.
Nekadašnji zamenik kosovskog premijera Branimir Stojanović, međutim, smatra da je nov slučaj gradnje na Gazimestanu „velika sramota za one koji predstavljaju Srbe u institucijama, da su dozvolili da se na taj način ugrožava spomenik koji je od vitalnog značaja za naš identitet i kulturu“.
„Ovo ćutanje je, zapravo, velika sramota svih tih ljudi koji bi morali o tome da brinu. To je brutalno kršenje zakona jer je u Zakonu o zaštićenim zonama jasno definisano da takvi objekti ne mogu da se grade na tom području. Ali, kao što se mnogi drugi zakoni ne poštuju, ne poštuje se ni taj. Ono što je razočaravajuće za sve nas je da oni koji bi o tome morali da brinu zapravo ćute i ne reaguju“, kazao je on za RTV Kim.
Stojanović je još jednom naglasio važnost institucionalnog reagovanja.
„Koliko sam mogao da vidim na mapi, to je na teritoriji opštine Obilić, tamo katastarski pripada. Pošto deo tog spomeničkog kompleksa pripada opštini Priština, deo opštini Obilić, treba videti gde tačno pripada. Koliko je meni poznato, Srpska lista ima odbornike u SO Obilić. Takođe, treba započeti pravne procedure i pokrenuti pitanje, naravno, na političkom nivou. Oni koji sede u institucijama ne sede tamo da bi bili fikus i dekoracija, nego da bi upravo alarmirali sistem onda kada neko zloupotrebljava i krši naša prava na tako brutalan način kao što je to sada učinjeno“, zaključio je on.
Institucije nisu upoznate sa radovima
RTV Kim je kontaktirala kosovsko Ministarstvo kulture povodom najnovijeg slučaja gradnje na Gazimestanu.
Iz ove institucije rečeno je za RTV Kim da sa gradnjom u zaštićenoj zoni nisu upoznati, zatražili su da im pošalju mejl sa pitanjem i obećali da će na njega odgovoriti u ponedeljak, jer „danas sigurno neće moći“.
Nakon toga, RTV Kim pozvala je i Savet Kosova za kulturno nasleđe (SKKN).
Službenik sa kojim su razgovarali, Isuf Koci, je takođe rekao da nisu upoznati sa informacijom o gradnji na Gazimestanu, ali da će je proveriti i zatražio materijal od RTV Kim kojim bi potkrepili svoje navode, a koji su uredno poslali na mejl adresu SKKN-a.
Do momenta objavljivanja ove vesti, međutim, RTV Kim nije dobila nikakav odgovor.
Mrtva slova na papiru
Spomenik kosovskim junacima, koji je decenijama dominirao predelom sa leve strane puta na ulasku u Prištinu iz pravca Kosovske Mitrovice, se sve manje vidi od objekata izgrađenih nakon sukoba krajem devedesetih godina prošlog veka.
Nedaleko od spomenika je pre više od decenije nelegalno izgrađeno skladište firme Orača. Svi protesti su tada ostali bez reakcije nadležnih.
Svojevremeno je još na pregovorima u Beču srpska strana insistirala da kompleks oko Gazimestana sa srpskim selima dobije status opštine, podseća RTV Kim. Plan nije prihvaćen, a mesto se u Ahtisarijevom planu tretiralo kao zaštićena zona.
U kosovskom Zakonu br.03/L – 039 od februara 2008. godine u članu 7.3a se navodi „memorijalni spomenik Gazimestan i Bajraktarevo turbe (u opštini Obilić) biće deo jedne Specijalne zaštitne zone“.
U istom zakonu se navodi da „Specijalne zaštitne zone… (treba) zaštititi od bilo kog razvoja ili aktivnosti koje mogu narušiti istorijski, kulturni ili arheološki kontekst, prirodno okruženje ili estetsko vizuelnu sredinu“.
Gradnja u Specijalnim zaštićenim zonama (SZZ), konkretno na Gazimestanu, pomenuta je i u OEBS-ovom izveštaju „Izazovi u zaštiti nepokretnih materijalnih kulturnih dobara na Kosovu“ iz marta 2014. godine, kada je navedeno:
„Nekontrolisana gradnja i dalje je problem koji se odražava na lokalitete baštine na Kosovu. I dalje se javlja nezakonita gradnja u SZZ, kao što je gradnja skladišta blizu spomenika Gazimestan u Opštini Obilić“.
Preuzimanje i objavljivanje tekstova sa portala KoSSev nije dozvoljeno bez navođenja izvora. Hvala na poštovanju etike novinarske profesije.
